Kolizje istniejącej sieci dróg szybkiego ruchu z korytarzami ekologicznymi

Sieć dróg szybkiego ruchu w Polsce powstaje od ponad 20 lat a zakończenie budowy planowane jest do 2025 r. Autostrady i drogi ekspresowe posiadają z zasady ogrodzenia ochronne, co powoduje, że tworzą one całkowite bariery ekologiczne dla zwierząt lądowych – bez względu na natężenie ruchu pojazdów i konstrukcję drogi.


Sieć dróg szybkiego ruchu w Polsce powstaje od ponad 20 lat, niestety niektóre, starsze odcinki nie posiadają odpowiednich działań ograniczających barierowe oddziaływania na faunę i łączność ekologiczną. Fot. Rafał T. Kurek
Sieć dróg szybkiego ruchu w Polsce powstaje od ponad 20 lat, niestety niektóre, starsze odcinki nie posiadają odpowiednich działań ograniczających barierowe oddziaływania na faunę i łączność ekologiczną. Fot. Rafał T. Kurek

Szczegółowa analiza kolizji istniejącej obecnie sieci dróg szybkiego ruchu (wrzesień 2015) z siecią korytarzy ekologicznych i siedlisk fauny pozwoliła na wskazanie 20 najbardziej konfliktowych odcinków dla zachowania łączności ekologicznej. Drogi te przecinają korytarze ekologiczne o znaczeniu paneuropejskim i krajowym na łącznej długości ok. 481 km (tabela). Większość dróg szybkiego ruchu wyposażona jest w rozwiązania służące minimalizacji oddziaływań barierowych (głównie w postaci przejść dla zwierząt), które powodują częściowe zachowanie łączności ekologicznej w obszarze przecinanych siedlisk i korytarzy. Działania minimalizujące odznaczają się różną skutecznością i niestety nie wszystkie odcinki istniejących dróg posiadają właściwe rozwiązania chroniące ciągłość środowiska. Przejścia dla zwierząt są często niedostosowane do wymagań fauny a ich liczba jest zbyt mała, rzadko budowane są w Polsce mosty krajobrazowe służące zachowaniu ciągłości priorytetowych siedlisk i służące wszystkim gatunkom zwierząt i roślin – w efekcie kolizje sieci drogowej z korytarzami ekologicznymi pozostają jednym z priorytetowych zagrożeń dla ochrony różnorodności biologicznej w skali krajowej i kontynentalnej. W poniższej tabeli (tabela) zestawione zostały najbardziej konfliktowe odcinki istniejących dróg szybkiego ruchu – uwzględniono drogi przecinające korytarze ekologiczne na najdłuższych odcinkach oraz kolidujące z kluczowymi odnogami korytarzy.

Tabela. Najbardziej konfliktowe odcinki istniejących dróg szybkiego ruchu kolidujące z korytarzami ekologicznymi o znaczeniu paneuropejskim i krajowym

Droga

Odcinek

Odcinki kolizji z korytarzami ekologicznymi (km)

korytarze paneuropejskie

korytarze krajowe

A1

Swarożyn-Lisewo

47,57

1,2

Lubicz Dolny-Kowal

16,27

2,63

A2

Świecko-Nowy Tomyśl

40,96

53,52

Słupca-Wartkowice

 

45,15

A4

Zgorzelec-Krzywa

 

36,1

Brzeg-Krapkowice

 

24,22

Nogowczyce-Kleszczów

 

11,1

Niepołomice-Tarnów

 

7,9

Tarnów-Rzeszów

 

23,3

S-3

Goleniów-Gryfino

 

26,13

Pyrzyce-Gorzów Wlkp.

12,17

8,9

Gorzów Wlkp.-Świebodzin

19,92

18,11

S-5

Kaczkowo-Korzeńsko

4,21

 

S-7

Olsztynek-Nidzica

8,90

 

Skarżysko-Kamienna-Chęciny

6,75

2,86

Myślenice-Lubień

4,25

 

S-8

Wrocław-Zduńska Wola

12,37

24,14

Radzymin-Wyszków

 

10,69

Jeżewo-Białystok

 

10,19

S-69

Milówka-Zwardoń

1,62

 

Pomóż nam chronić przyrodę

Mówi ekspert

Izolacja i fragmentacja siedlisk jest tym elementem, który najbardziej zagraża zwierzętom

prof. dr hab. Włodzimierz Jędrzejewski

Zakład Badania Ssaków PAN

Przejścia dolne

Mówi ekspert

Efekty bariery i fragmentacji powodowane infrastrukturą można zminimalizować na kilku etapach jej przygotowywania i użytkowania, a nawet można ich uniknąć, jeśli zostaną wzięte pod uwagę na wczesnym etapie planowania.

dr Bjørn Iuell

autor podręcznika „Wildlife and Traffic: A European Handbook for Identifiyng Conflicts and Designing Solutions”